توسط : کرج – عصر شفافیت – در یکی از گرم‌ترین روزهای تابستان ۱۴۰۴، برنامه رادیویی رهیافت صدای استان البرز میزبان داود نجفیان، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز بود. این گفت‌وگوی صریح، تصویری واقعی از وضعیت نگران‌کننده منابع آبی استان ارائه داد؛ وضعیتی که به گفته وی دیگر قابل کتمان نیست و نیازمند اقدام فوری است.
به گزارش پایگاه خبری عصر شفافیت از البرز، نجفیان با استناد به داده‌های دقیق، از استمرار خشکسالی در پنج سال اخیر و کاهش حدود ۴۰ درصدی بارش نسبت به میانگین بلندمدت خبر داد. او گفت: کاهش بارش‌ها به‌طور مستقیم بر مخازن سدهای استان اثر گذاشته، به‌طوری که حجم ذخیره آب سد کرج از ۱۵۵ میلیون مترمکعب در سال گذشته به ۵۴ میلیون مترمکعب در سال جاری کاهش یافته که معادل ۶۴ درصد افت است.
وی شرایط سد طالقان را نیز بحرانی توصیف کرد: در سال گذشته این سد ۳۱۷ میلیون مترمکعب ذخیره داشت، اما اکنون تنها ۱۱۱ میلیون مترمکعب در آن باقی مانده است؛ یعنی ۶۵ درصد کاهش.
فرونشست زمین؛ هشداری فراتر از آمار
مدیرعامل آب منطقه‌ای البرز با اشاره به برداشت بیش از ۶۲ میلیون مترمکعب از منابع زیرزمینی فراتر از ظرفیت سالانه استان اظهار داشت: در ۲۵ سال گذشته حدود یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون مترمکعب از آب‌های زیرزمینی استان از دست رفته است؛ رقمی معادل ۹ برابر ظرفیت سد کرج.
وی فرونشست زمین را یکی از پیامدهای جدی این بحران دانست و افزود: در حالی که استاندارد جهانی فرونشست سالانه حدود ۴ میلی‌متر است، در برخی مناطق غربی استان البرز این رقم به ۲۸ سانتی‌متر رسیده؛ یعنی چندین برابر حد مجاز.
الگوی کشت غیراصولی؛ زنگ خطر برای کشاورزی پایدار
نجفیان در بخش دیگری از سخنان خود به نقش پررنگ کشاورزی در بحران آبی استان اشاره کرد و ادامه داد: کشت محصولات پرآب‌بری مثل کاهو و کلم، در شرایط فعلی فاقد هرگونه توجیه اقتصادی و زیست‌محیطی است. مصرف آب در این بخش بیش از دو برابر مجوزهای رسمی است و در حال خالی کردن سفره‌های آبخوان هستیم.
وی گفت: در سال ۱۳۵۴ مجوز بهره‌برداری کشاورزی ۲۷۰ میلیون مترمکعب بود، اما اکنون این رقم به بیش از ۵۱۲ میلیون مترمکعب رسیده است.
مصرف شرب؛ بالاتر از میانگین کشور و استاندارد جهانی
به گفته نجفیان، در استان البرز بیش از ۳۲ درصد منابع آبی به بخش شرب و بهداشت اختصاص می‌یابد، در حالی که میانگین این شاخص در کشور حدود ۵ تا ۶ درصد است.
وی افزود: سرانه مصرف آب در البرز به ۲۶۰ لیتر در روز می‌رسد، در حالی که این عدد در بسیاری از کشورهای اروپایی تنها ۱۳۰ لیتر است.
ما به آینده بدهکاریم؛ مدیریت، نه فقط مصرف
مدیرعامل آب منطقه‌ای البرز تأکید کرد: حتی اگر تمام منابع آب سطحی را مدیریت کنیم، بدون کنترل بر منابع زیرزمینی، تأمین پایدار آب ممکن نیست.
وی با اشاره به افت بی‌سابقه مخازن سدها هشدار داد: اگر این روند ادامه پیدا کند، تا پایان تابستان حجم ذخایر ما به ۲۰ میلیون مترمکعب خواهد رسید. یعنی ما نه‌تنها کمبود سال گذشته را جبران نکرده‌ایم، بلکه بدهی بزرگی به آینده نیز داریم.
راهکار نجات: سند سازگاری با کم‌آبی و تصمیم‌گیری‌های دارای ضمانت اجرایی
نجفیان در پایان از تدوین سند سازگاری با کم‌آبی خبر داد که با مشارکت نهادهایی مانند جهاد کشاورزی در دو فاز تا سال‌های ۱۴۰۵ و ۱۴۱۰ برنامه‌ریزی شده است.
مدیرعامل آب منطقه‌ای البرز گفت: حدود ۸۰ درصد فاز اول اجرایی شده، اما هنوز راستی‌آزمایی کامل صورت نگرفته است. موفقیت این برنامه منوط به تضمین اجرای آن، به‌ویژه در حوزه الگوی کشت و مدیریت مصرف خانگی است.
وی سخنان خود را با این جمله به پایان رساند: دشت‌های البرز هنوز زنده‌اند؛ اگر بارگذاری نادرست را متوقف کنیم، طبیعت به ما پاسخ خواهد داد.
