کرج – عصر شفافیت – در نشست اخیر کمیسیون کشاورزی مجلس که روز یکشنبه ۷ دیماه با هدف بررسی شاخصهای لایحه بودجه ۱۴۰۵ برگزار شد، تعدادی از اعضای کمیسیون نسبت به آنچه انحراف بودجه بخش کشاورزی از اسناد بالادستی و اهداف برنامه هفتم توسعه عنوان شد، ابراز نگرانی کردند.
به گزارش پایگاه خبری عصر شفافیت از البرز، علیرضا عباسی نماینده مردم کرج، فردیس و اشتهارد در مجلس شورای اسلامی در یادداشتی نوشت:
بررسیهای صورتگرفته در نشست اخیر کمیسیون کشاورزی مجلس در خصوص شاخصهای لایحه بودجه ۱۴۰۵، نشان میدهد فاصله معناداری میان ریلگذاری بودجه و اهداف اسناد بالادستی و برنامه هفتم توسعه وجود دارد. این در حالی است که تأمین امنیت غذایی یکی از مفاهیم محوری در گفتمان اقتصادی دولت و مجلس عنوان میشود؛ اما جهتگیری بخشهایی از بودجه به گونهای است که به جای حمایت از تولید داخلی، عملاً زمینه تقویت واردات را فراهم میکند.
دوگانگی ارزی؛ ارز برای واردات هست، برای تولید نیست
یکی از مهمترین نقدها به سازوکار تنظیم و تخصیص منابع، ناهماهنگی میان حمایت ارزی از واردات و بیتوجهی به تولید داخلی است. در حالی که برای واردات گندم، برنج و نهادههای دامی ارز تخصیص داده میشود، درخواست هدایت همین منابع به سمت ارتقای بهرهوری و توسعه زیرساختهای تولید داخل با محدودیت منابع مواجه میشود. منطقی است که در شرایط تنگنای ارزی، اولویت با کاهش وابستگی و تقویت توان تولید داخلی باشد، نه گسترش مسیر واردات.
فاصله محسوس با اهداف برنامه هفتم توسعه
مطابق بررسیهای انجامشده، میزان تحقق اهداف بخش کشاورزی در سال نخست برنامه هفتم حدود ۲۶ تا ۲۷ درصد برآورد شده است. با توجه به جهتگیریهای پیشبینیشده در لایحه بودجه جدید، این نگرانی وجود دارد که تحقق برنامه در سال آینده حتی به حدود ۱۲ تا ۱۳ درصد کاهش یابد. در چنین شرایطی تأکید بر پایبندی به برنامه بدون انعکاس آن در ساختار بودجه، به سطح شعار و اقدام اداری تقلیل مییابد.
چالش جدی در آبخیزداری و مدیریت منابع آب
بر اساس اهداف برنامه هفتم، اجرای عملیات آبخیزداری در سطح ۲۰ میلیون هکتار پیشبینی شده است؛ اما با وجود گذشت نزدیک به سه سال، میزان تحقق این هدف هنوز به یک میلیون هکتار هم نرسیده است. هرچند اعتبارات قابل توجهی برای این حوزه مصوب شده، اما درصد تخصیصها کمتر از سطح مورد انتظار بوده و همین موضوع فرآیند اصلاح قنوات، لایروبی و تأمین آب کشاورزی را با مشکل مواجه کرده است. استمرار این روند، دستیابی به پایداری منابع آب را دشوار میکند.
کسری بودجه در خرید تضمینی گندم
اعتبارات پیشبینیشده برای خرید تضمینی گندم نیز با نیاز واقعی فاصله دارد. برآوردها نشان میدهد برای خرید حدود ۱۲ میلیون تن گندم با قیمت فعلی، رقمی در حدود ۳۴۰ همت لازم است؛ در حالی که عدد پیشنهادی کمتر از این میزان بوده و احتمال بروز کسری و پیامدهای بعدی را افزایش میدهد.
موانع اداری در طرح جهش دیمزارها
طرح جهش تولید در دیمزارها که میتواند نقش مؤثری در کاهش وابستگی به واردات دانههای روغنی و برخی محصولات اساسی ایفا کند، همچنان با مشکلات و برداشتهای نادرست اداری مواجه است. استمرار چنین موانعی، ظرفیتهای بالقوه این طرح را محدود کرده و از شتابگیری تولید جلوگیری میکند.
جمعبندی
اگر منابع بودجهای برای واردات در دسترس باشد اما برای اصلاح ساختارها، توسعه آبیاری نوین، ارتقای بهرهوری و حمایت از تولیدکننده داخلی محدودیت وجود داشته باشد، عملاً تحقق امنیت غذایی با چالش جدی مواجه خواهد شد. از این رو ضروری است در فرآیند بررسی لایحه بودجه، ریلگذاری اعتبارات به نفع تولید داخلی و تقویت کشاورز ایرانی اصلاح شود.
