یادداشت/ به قلم سمیه بوربور

انسان موجودی است که ذاتا برای پیشرفت خلق شده ودر عین حال اجتماعی است و کمالات او در بستر زندگی اجتماعی رشد می کنند، بهمین دلیل در تعامل مستمر با عوامل اجتماعی است و پیشرفت انسان در اجتماع، منتج از توسعه همه جانبه اجتماعی خواهد بود.

توسعه در لغت به معنای رشد تدریجی در جهت پیشرفته‌تر شدن، قدرتمند‌تر شدن و حتی بزرگ شدن است. اندیشمندان علوم اجتماعی توسعه را به معنای كاهش فقر، کاهش بیكاری، کاهش نابرابری، صنعتی شدن بیشتر، گسترش ارتباطات فردی و اجتماعی، ایجاد نظام اجتماعی مبتنی بر عدالت و آزادی و افزایش مشاركت مردم در امور سیاسی جاری تعریف می كنند. شاخص‌هایی که امروزه برای برای توسعه ذکر می‌کنند عبارتند از: شاخص درآمد سرانه، شاخص برابری قدرت خرید، شاخص آزادی‌های سیاسی و اجتماعی، شاخص امید به زندگی و شاخص حضور فعال زنان در عرصه اجتماعی مکاتب گوناگون تعاريف مختلفی از توسعه و پیشرفت دارند و هر کدام بر اساس ایدئولوژی و جهان بینی، توسعه را معنا می کنند. نگاه امروز به پیشرفت غالبا در دو دیدگاه مادی و ترکیب مادی و معنوی متمرکز شده است.

نگاه مادی را غرب رهبری می کند که با رویکرد سکولار به جهان، هدف از زندگی را کسب نهایت لذت و رفاه مادی می داند. و با این نگاه، هرچه جامعه آماده تر برای کسب لذت و رفاه مادی باشد، آن را پیشرفته تر می برای رسیدن به نهایت لذت، غرب معتقد شده است که اساس زندگی اقتصاد است و آنهم از نوع اقتصاد آزاد از اخلاق. ودین و دولت نباید در اقتصاد دخالت کنند مگر برای حمایت از سرمایه داران.

با همین تعریف، غرب جهان را به سه طبقه تقسیم می نماید. جهان اول یا کشورهای پیشرفته، جهان دوم یا کشورهای در حال توسعه و جهان سوم یا کشورهای عقب مانده. یعنی اگر در کشوری انسان ها بتوانند نهایت لذت مادی را از زندگی خود ببرند هرچند غرق در گناه و شهوات باشند و یا ثروت خود را از راه غارت کشورها و کشتار میلیونی مردم آن به دست آورده باشند باز هم آن کشور توسعه یافته تلقی می شود!

آنها در تئوری های اقتصادی خود، توسعه را توان استفاده از ثروت دیگر ملل می دانند و نه تنها آن را چیز بدی نمی دانند بلکه لازمه ی توسعه می شمارند.

در مقابل جهان بینی دینی قرار دارد که اسلام پرچمدار آن است، این مکتب هدف آفرینش را رشد و تعالی روح انسان می داند و دنیا حکم مزرعه ای را دارد که باید در آن انسانیت کاشت و معنویت برداشت، به باز تعریف واژه ی پیشرفت و توسعه دست یازید و شاخص های توسعه یافتگی و پیشرفته بودن را باز سازی نمود و با اندازه گیری آن شاخص ها، از رشد ممتد و مناسب جامعه مطمئن گردید.

اوج این دیدگاه و جریان عملی آن بعد از وقوع انقلاب اسلامی و اهدافی بود که در سیاست های نظام متبلور گشت. آنجا که هر دو امامین انقلاب در گفتمان های متعدد، به صورت واضح «پیشرفت اسلامی» را نگاهی «جامع و همه‌جانبه» به انسان، نحوه‌ی زیست او در جهان و هدف غائی‌اش معرفی می کنند : «در منطق اسلامی، پیشرفت ابعاد بیشتری دارد: پیشرفت در علم، پیشرفت در اخلاق، پیشرفت در عدالت، پیشرفت در رفاه عمومی، پیشرفت در اقتصاد، پیشرفت در عزت و اعتبار بین‌المللی، پیشرفت در استقلال سیاسی – اینها همه در مفهوم پیشرفت، در اسلام گنجانده شده است – پیشرفت در عبودیت و تقرب به خدای متعال؛ یعنی جنبه‌ی معنوی، جنبه‌ی الهی؛ این هم جزو پیشرفتی است که در اسلام هست و در انقلاب ما هدف نهائی ماست: تقرب به خدا. هم «دنیا» در این پیشرفتی که مورد نظر است، ملحوظ شده است، هم «آخرت»… پیشرفت اسلامی، پیشرفت در منطق انقلاب، یعنی این؛ یعنی همه‌جانبه.»

برای نیل به این مهم، مولفه‌های مختلفی را باید مدنظر قرار داد، یکی از این مولفه ها و البته مهمترین آنها «امید » است.امید فقط یک احساس خوب و زیبا نیست، بلکه سیستم انگیزش شناختی افراد نیز است.به این معنی که احساسات شما به دنبال شناخت حرکت می کند و از مسیر خود منحرف نمی شود. فردی که امید دارد، ارادۀ حرکت به سوی هدف و برنامه ریزی برای آن هدف دارد.

آیات روایات متعددی در مزایای امید و نکوهش ناامیدی آمده است،آیه «لا ییاس من روح الله الا القوم الکافرین» حجت را بر هر فرد ناامیدی تمام می کند وکلید پیشرفت انسان را امید می داند.

به گفته انجمن روانشناسی آمریکا کودکانی که در فقر بزرگ شده اند ولی در آینده توانسته اند به موفقیت دست یابند، در یک چیز اشتراک داشته‌اند. بله امیدواری مهمترین ویژگی تمام افراد موفق است. روانشناسان بر این باورند که هرگونه برنامه ریزی، تلاش، انگیزه و عزم راسخ برای انجام کارها به امید وابسته است.

امید، پیشران پیشرفت است. موتوری که با بکارگیری همه ابزارها و فرصت های موجود، در یک هم افزایی تبدیل به معجزه ای بی بدیل در پیشرفت می گردد.

کشور ما بعد ازگذشت چهار دهه از استقرار نظام اسلامی و معرفی سبک زندگی نوین در حالی که هر روز با مشکلات عدیده ناشی از فشار دشمنان مواجه گردیده، اکنون نزدیک قله تمدن اسلامی است. پیشرفت های متعدد در عرصه های علمی، فناوری، دانش بنیان و اقتصادی نگاه جهانیان را معطوف به خود کرده است.

پیشرفت نظام اسلامی، موضوع خوشایند دشمنان ما نیست و برای متوقف کردن آن از همه امکانات و ابزارهای خود بهره می برد و در این زمینه مأیوس کردن مردم را در دستور کار خود قرار داده اند.

رسانه های غربی و وابسته در این مسیر با بکارگیری ظرفیت‌های مختلف، ناامیدی را در بین مردم بویژه جوانان پمپاژ می کنند تا بتوانند پیشرفت نظام اسلامی را متوقف کنند.

اینجاست که همه دولتمردان و عوامل علاقمند به نظام با معرفی دستاوردهای متعدد نظام و توفیقات آن ضمن ایجاد روحیه امید و خودباوری فرصت های رشد و پیشرفت را برای جوانان فراهم نموده و توسعه همه جانبه با پیوست الهی واخلاقی را رقم زنند.

رسانه ها در زمینه امیدآفرینی نقش مهمی ایفا خواهند کرد و در این راستا حمایت از رسانه‌های تأثیرگذار، باید تبدیل به کاربست مجریان و قانون گذاران تبدیل شود.